Κ

Η περιοχή των Καλαβρύτων συμμετείχε τόσο στην επανάσταση του 1770 (Ορλωφικά) όσο και του 1821 όπου η έκβαση της είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση μεγάλου μέρους της σημερινής Ελλάδας και την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Στην πρώτη περίπτωση ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Παρθένιος κήρυξε την τοπική εξέγερση ενώ το 1821 στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας των Καλαβρύτων κηρύχτηκε επίσης η επανάσταση από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό και τους οπλαρχηγούς της Πελοποννήσου που είχαν συγκεντρωθεί εκεί (βλ. και Δοξολογία στην Αγία Λαύρα). Στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων έγιναν σποραδικές επιθέσεις εναντίον Τούρκων από τα μέσα Μαρτίου του 1821. Ακολούθησε η επίθεση κατά των Οθωμανικών αρχών και των Τούρκων στρατιωτών, οι οποίοι κλείστηκαν σε δύο ή τρεις πύργους εντός των Καλαβρύτων. Η πολιορκία κράτησε λίγες ημέρες, κατά τον Π. Π. Γερμανό και άλλες πηγές, ή πέντε ημέρες κατά τους Σπηλιάδη και Φιλήμονα. Σύγχρονοι κυρίως ιστορικοί θεωρούν ότι η πιθανότερη ημερομηνία απελευθέρωσης των Καλαβρύτων είναι η 25 Μαρτίου. Ωστόσο οι περισσότεροι συγγραφείς που έγραψαν για την επανάσταση κατά τη διάρκειά της ή τις επόμενες δεκαετίες, αναφέρουν ότι η πόλη απελευθερώθηκε είτε στις 21 Μαρτίου/2 Απριλίου είτε στις 23 Μαρτίου/4 Απριλίου. Ιδιαίτερα διαφωτιστική είναι η μαρτυρία του Θ. Ρηγόπουλου (γραμματικού του Θ. Κολοκοτρώνη) που τη εποχή εκείνη ήταν μαθητής στη Σχολή του Σωποτού (χωριό κοντά στα Καλάβρυτα). Ο ίδιος γράφει στα απομνημονεύματά του, ότι στις 21 Μαρτίου τα μαθήματα στη σχολή διακόπηκαν λόγω του ξεσπάσματος της επανάστασης οπότε αυτός και οι υπόλοιποι μαθητές έπρεπε να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Όταν την επομένη μέρα (22 Μαρτίου) έφτασε στο χωριό του, έμαθε από τον πατέρα του και τον αδελφό Γεώργιο που συμμετείχαν στην πολιορκία των Καλαβρύτων, ότι οι Τούρκοι είχαν ήδη παραδοθεί αφού αντιστάθηκαν για λίγες μέρες. Η μαρτυρία αυτή φαίνεται να επιβεβαιώνει την εκδοχή ότι τα Καλάβρυτα απελευθερώθηκαν στις 21 Μαρτίου. Με την πρώτη αυτή νίκη των Ελλήνων ξεκίνησε ουσιαστικά η επανάσταση στην Πελοπόννησο. Την είδηση για την έναρξη της επανάστασης στα Καλάβρυτα έφερε στην Ύδρα στις 27 Μαρτίου 1821 ο Παναγιωτάκης Βαφειόπουλος, που είχε σταλεί με πλοίο στα παράλια της Πελοποννήσου να παρακολουθεί τα γεγονότα.

Εξαιτίας του πρωταγωνιστικού τους ρόλου στην Επανάσταση του 1821, τα Καλάβρυτα πυρπολήθηκαν δύο φορές από τα στρατεύματα Ιμπραήμ, το 1826 και το 1827. Αμερικανός προτεστάντης ιεραπόστολος που επισκέφθηκε τα Καλάβρυτα το 1829 αναφέρει τις καταστροφές αλλά διαπιστώνει από τα εναπομείναντα σπίτια ότι η πόλη ήταν καλοχτισμένη. Επίσης αναφέρει ότι ήταν ήδη πεποίθηση ότι η σημαία της επανάστασης υψώθηκε πρώτα στα Καλάβρυτα από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό

Καλάβρυτα

Νικόλαος Κασομούλης

Ο Νικόλαος Κασομούλης (1795-1872) ήταν από τους σημαντικότερους αγωνιστές, καθώς και ιστορικός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Κατσαντώνης

Οδυσσέας Ανδρούτσος

Γεώργιος Καραϊσκάκης

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Αθανάσιος Διάκος

Ζαχαριάς

Γνωστοί κλέφτες

Κλέφτες, ονομάζονταν τα μέλη ένοπλων παράνομων ομάδων του βουνού, την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αλλά και πριν οι οποίοι έδωσαν το όνομά τους στα φημισμένα κλέφτικα δημοτικά τραγούδια.

Οι κλέφτες βοήθησαν πολύ στις διάφορες εξεγέρσεις που πραγματοποιήθηκαν μέχρι να καταλήξουν στην επανάσταση. Συνεπώς, η μεγάλη συμβολή τους στις εξεγέρσεις οδήγησε σε ένα μεγάλο ποσοστό στην καθοριστική έναρξη της επανάστασης του 1821.

Μια σημαντική εξεγέρση κλεφτών έγινε στην Ήπειρο και Αιτωλοακαρνανία μεταξύ 1731 και 1737. Οι Ενετοί των Επτανήσων, επωφελούμενοι από πολέμους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε άλλα μέτωπα, υποκίνησαν εξέγερση κλεφτών και αρματωλών. Αφορμή για την εξέγερση έδωσε η δολοφονία του κλέφτη Τρουμπούκη, αρχηγού των κλεφτών της Κασσώπης, που οργανώθηκε από τους Βενετούς. Επί έξι χρόνια η εξέγερση απλώθηκε από το Μαργαρίτι (Θεσπρωτία) μέχρι το Ξηρόμερο με πρωτεργάτες Μαργαριτιώτες, Σουλιώτες, Βαλτινούς, Σοβολακιώτες, Ξηρομερίτες και Βλοχαΐτες. Πιθανολογείται ότι συμμετείχαν και μή κλέφτες, κάτοικοι αυτών των περιοχών, καθώς οι βενετικές πηγές αναφέρουν ότι "οι κλέφτες ήταν αναρίθμητοι και ακατανίκητοι στην Αιτωλοακαρνανία". Για την καταστολή της χρειάστηκε να επέμβουν οθωμανικές δυνάμεις από άλλες περιοχές καθώς οι τοπικές δεν αρκούσαν. Οι Τούρκοι κατέστρεψαν το Μαργαρίτι και σφαγίασαν τους κατοίκους το 1733.

Καριοφίλι

Καριοφίλι ή καριοφύλι ή και καρυοφύλλι (αλλιώς ντουφέκι) είναι είδος μικρού λεπτόκανου, εμπροσθογεμούς τυφεκίου που έχει τον υποκόπανο σε σχήμα πυραμίδας και χρησιμοποιούνταν παλαιότερα. Χρησιμοποιήθηκε ευρέως στον αγώνα της Ελληνικής επανάστασης του 1821

Ο Χρήστος Καψάλης (1751-1826) ήταν Έλληνας προύχοντας και πολεμιστής του Μεσολογγίου

Ο Χρήστος Καψάλης καταγόταν από παλιά οικογένεια του Μεσολογγίου και ήταν πρόκριτος τη περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας. Διέθεσε όλη τη περιουσία του για τον αγώνα. Όταν ο Λόρδος Βύρωνας πήγε στο Μεσολόγγι του παραχώρησε ένα από τα σπίτια του και σε όλη τη διάρκεια της πολιορκίας. Ακόμη συμμετείχε στην επισκευή των προμαχώνων αλλά και στην εμψύχωση των πολιορκημένων. Το σπίτι του μάλιστα ήταν αποθήκη πυρίτιδας και πυρομαχικών.

Στις 8 Απριλίου 1826, όταν αποφασίστηκε η Έξοδος, ο Καψάλης μην μπορώντας, λόγω ηλικίας, να συμμετέχει, προτίμησε να πεθάνει στα ερείπια της πατρίδας του. Την παραμονή της εξόδου συγκέντρωσε πολλές γυναίκες, παιδιά, ασθενείς, εξαντλημένους από την πείνα και τις αρρώστιες, και όσους ανάπηρους δεν μπορούσαν να πάρουν μέρος στην έξοδο, σχεδόν 400 άτομα. Κατέλαβε την μεγάλη πυριτιδαποθήκη κάτω από τον προμαχώνα του Μπότσαρη, η οποία ήταν γεμάτη εκρηκτικές ύλες. Την νύχτα της εξόδου έψελναν νεκρικές ακολουθίες, ενώ ο Καψάλης κρατούσε συνεχώς ένα αναμμένο δαυλί στο χέρι του. Το πρωί, όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην πόλη, ο Καψάλης ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη μαζί με όλους τους παρευρισκομένους και πλήθος Τούρκων εχθρών.

Για τη πράξη αυτή υμνήθηκε τόσο από τους Έλληνες όσο και από ξένους ποιητές. Προτομή του Καψάλη έχει στηθεί στο ηρώο του Μεσολογγιού από το 1926. Εξάλλου, ο δήμος της πόλης, στον εορτασμό της εκατονταετηρίδας της εθνικής ανεξαρτησίας, έκοψε χρυσά, αργυρά και χαλκά αναμνηστικά μετάλλια τα οποία απεικόνιζαν στην μια όψη τους την ανατίναξη και στην άλλη είχαν χαραγμένη τη φράση «Το Μεσολόγγι προς το ολοκαύτωμα του Χρήστου Καψάλη 1826-1930»

ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ

"ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ"

Νικολάου Γύζη

Ι

Λ

Κωσταντίνος Κανάρης:

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης (Ψαρά, 1793 – Αθήνα, 2 Σεπτεμβρίου 1877) ήταν Έλληνας επαναστάτης, σπουδαία μορφή του ναυτικού αγώνα κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και μετέπειτα ναύαρχος και πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας σε ένα διάστημα 33,5 ετών.Όταν έμαθε ότι ξέσπασε η επανάσταση στη Μολδαβία από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, έσπευσε αυθόρμητα να πάρει μέρος στον πρώτο «πολεμικό στόλο» των Ψαριανών υπό τον Νικολή Αποστόλη. Από τους πρώτους μήνες ο Κανάρης ξεχώρισε για το θάρρος του και την αποφασιστικότητά του, κάνοντας επιδρομές στα μικρασιατικά παράλια ενώ κατόπιν εντάχθηκε στα πυρπολικά.Τον Ιούνιο του 1822, αφού ο ελληνικός στόλος δεν κατάφερε να σώσει τη Χίο από την τουρκική σφαγή, ο Κανάρης ανέλαβε να βάλει μπουρλότο στη ναυαρχίδα του Καρά Αλή, του επικεφαλής του στρατού που έσφαξε τους κατοίκους και έκαψε το νησί.Η δράση του βεβαίως συνεχίσθηκε καθώς συνέχισε με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα τον αγώνα. Ο Κακλαμάν Πασάς Μεχμέτ τοποθετήθηκε νέος ναύαρχος στη θέση του Καρά Αλή. Τον Οκτώβριο του 1822 βγήκε με το στόλο του στο Αιγαίο για να ανεφοδιάσει τα τουρκικά φρούρια στην Πελοπόννησο και να καταστείλει την Επανάσταση στα νησιά.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ

Ο Αντώνης Κατσαντώνης, (1775 - 28 Σεπτεμβρίου 1809) γεννημένος ως Αντώνης Μακρυγιάννης, ήταν ονομαστός Έλληνας Σαρακατσάνος κλέφτης ο οποίος έδρασε επί Τουρκοκρατίας στα προεπαναστατικά χρόνια στις περιοχές των Αγράφων, του Βάλτου και του Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CF%8E%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%B1%CE%BD%CF%84%CF%8E%CE%BD%CE%B7%CF%82

 Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Ομιλία στην Πνύκα 8/10/1838

" Όταν αποφασίσαμε να κάμωμε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα ούτε πως δεν έχουμε άρματα ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε "πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα" , αλλά ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και ο κλήρος μας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση", είχε πει μεταξύ άλλων ο Κολοκοτρώνης.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

Αν και δεν ήταν άνθρωπος μορφωμένος με την ακαδημαϊκή έννοια το όρου, ο Κολοκοτρώνης "μιλούσε" στην καρδιά των απλών ανθρώπων. Σάρκα από την σάρκα τους ήταν, άλλωστε. Ο γέρος του Μοριά μιλούσε την γλώσσα τους.

"Σήμερα γεννηθήκαμε και σήμερα θα αποθάνουμε για την ελευθερία της πατρίδας"

"Μόνο ένας Έλληνας να μείνει, πάντα θα πολεμούμε."

"Καλύτερα που με σκοτώνουν άδικα, παρά να με σκότωναν δίκαια!"

"μαζευτήκαμε οκτώ-εννιά , τα παιδιά μου, κάτι ξαδέλφια, κάτι ανίψια και μαζί με το άλογό μου εμείς οι τρελοί ήμασταν δέκα."

Κολοκοτρώνης για Μαρμαρωμένο βασιλιά

Κάποτε ρώτησαν τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη γιατί οι Έλληνες πήραν τα όπλα για να ξεσηκωθούν αφού είναι 400 χρόνια σκλαβωμένοι. Εκείνος τους απάντησε πως ο βασιλιάς των Ελλήνων, εννοώντας τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, δεν παραδόθηκε ο ίδιος, ούτε παρέδωσε το κράτος, Μία μάχη έχασε μόνο. Ο πόλεμος συνεχίζεται. Ο στρατός του Μαρμαρωμένου Βασιλιά πολεμά ακόμα. Οι στρατιώτες του είναι οι κλέφτες που δεν θα σταματήσουν τον αγώνα μέχρι την απελευθέρωση των Ελλήνων. Έτσι φαίνεται στα λόγια του Γέρου του Μοριά μία συνέχεια του ελληνικού έθνους από τα βυζαντινά χρόνια.

Κολοκοτρώνης Θεόδωρος