Playing a video (Stop)
Powered by Haskell (GHC 8.8.4 )

Φουστανέλα

Η φουστανέλα είναι παραδοσιακό ανδρικό ένδυμα, των ποιμενικών κυρίως ομάδων, στα Βαλκάνια.

 

Πρόκειται για μια κοντή επί το πλείστον πολύπτυχη λευκή φούστα, η οποία κατασκευάζεται από πολλά ορθογώνια τρίγωνα τεμάχια υφάσματος, που ράβονται μεταξύ τους ίσιο με λοξό και μετά σουρώνονται στη μέση. Τις πιο πολλές φορές η φουστανέλα κατασκευάζεται σε δύο ξεχωριστά τμήματα και δένει στη μέση δεξιά και αριστερά. Το γεγονός ότι οι παλαιότερες φουστανέλες είχαν κορμί, ήταν λιγότερο πτυχωτές και μακριές ως τη μέση της γάμπας, κάνει πιο πιθανή την προέλευσή της από το πουκάμισο, ενώ ανάγει την ιστορική προέλευση της ως εξέλιξε ενδυμασίας ακόμη και στην εποχή της αρχαιότητας και συγκεκριμένα από τον ανδρικό δωρικό χιτώνα, ωστόσο περί αυτού του θέματος υπάρχουν διάφορες απόψεις (βλ. παρακάτω). Το ρούχο χρησιμοποιήθηκε και από τους Βλάχους και από τους Αλβανούς, ιδίως από τους Τόσκηδες, ενώ στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε από τους Αρβανίτες[εκκρεμεί παραπομπή] καθώς και από Ηπειρώτες, Θεσσαλούς, Ρουμελιώτες και Πελοποννήσιους κυρίως. Βρετανοί συγγραφείς που καταγράφουν οδοιπορικό στην περιοχή της Σαμαρίνας (1914) θεωρούν ότι η Αλβανική φουστανέλα προέρχεται από παρόμοιο ένδυμα που φορούσαν οι Βλάχοι και πιστεύουν ότι η αλβανική φουστανέλα υιοθετήθηκε και από τους Έλληνες ως καθολικά εθνική ενδυμασία μετά την Επανάσταση του 1821. Μέχρι και τα τέλη του 19ου αιώνα φοριόταν συστηματικά στην Ελλάδα, οπότε και σταδιακά αντικαταστήθηκε από "τα φράγκικα", αυτό δηλαδή που σήμερα αποκαλούμε παντελόνι. Σήμερα διατηρείται ως μέρος της στρατιωτικής στολής της Προεδρικής Φρουράς, ενώ χρησιμοποιείται και σε εθνικές εορτές, επετείους και αλλού.

Ο Φαρμάκης Ιωάννης, ο ήρωας της Μολδοβλαχίας που πολέμησε μαζί με τον Γιωργάκη Ολύμπιο στη Μονή Σέκου, συνελήφθη αφού δεν παραδόθηκε και αποκεφαλίστηκε στην Κωνσταντινούπολη.

Φωριέλ Κλωντ, Γάλλος ιστορικός

 

Το 1823 ο Γάλλος ιστορικός ακαδημαϊκός και φιλέλληνας Κλωντ Φωριέλ συγκεντρώνει τα υπομνήματα των τραγουδιών που θα εκδώσει το επόμενο καλοκαίρι του 1824. Σ' αυτά ο Φωριέλ αναφερόμενος στη 2η μέρα εκείνης της μάχης φαίνεται ν' ακολουθεί πιστά τον Περραιβό προσθέτοντας πολλές παραστατικές λεπτομέρειες:

 

«..ήταν ακόμα αβέβαιη, όταν εξήντα γυναίκες, βλέποντας πως στο τέλος θα σκοτώνονταν οι δικοί τους, μαζεύονται σ' ένα απότομο ψήλωμα στον γκρεμό, που στη μία πλευρά του ανοιγόταν ένα βάραθρο και στο βάθος του το ρέμα άφριζε ανάμεσα στους μυτερούς βράχους που γέμιζαν τις όχθες και τη κοίτη του. Εκεί αναλογίζονται τι έχουν να κάνουν, για να μη πέσουν στα χέρια των Τούρκων, που τους φαντάζονται κιόλας να τις κυνηγούν. Αυτή η απελπισμένη συζήτηση στάθηκε σύντομη, και η απόφαση που ακολούθησε ήταν ομόγνωμη. Οι περισσότερες απ' αυτές τις γυναίκες ήταν μητέρες, αρκετά νέες, και είχαν μαζί τα παιδιά τους, άλλες στο βυζί ή στην αγκαλιά, άλλες τα κρατούσαν από το χέρι. Η κάθε μια πήρε το δικό της, το φίλησε για τελευταία φορά και το έριξε ή το έσπρωξε γυρνώντας το κεφάλι στον διπλανό γκρεμό. Όταν δεν είχαν πια παιδιά να γκρεμίσουν, πιάστηκαν από τα χέρια και άρχισαν ένα χορό, γύρω – γύρω, όσο πιο κοντά γινόταν στην άκρη του γκρεμού και η πρώτη απ' αυτές, αφού χόρεψε μια βόλτα φτάνει στην άκρη, ρίχνεται και κυλιέται από βράχο σε βράχο ως κάτω στο φοβερό βάραθρο. Ωστόσο ο κύκλος, ή ο χορός συνεχίζει να γυρνάει, και σε κάθε βόλτα μια χορεύτρια αποκόβεται με τον ίδιο τρόπο, ως την εξηκοστή. Λένε πως από κάποιο θαύμα, μία απ' αυτές τις γυναίκες δεν σκοτώθηκε πέφτοντας».

 

Η λεπτομερής αυτή περιγραφή του χορού του Ζαλόγγου, με τις εξήντα γυναίκες, προκάλεσε τη συγκίνηση και τον θαυμασμό, προσέδωσε στο περιστατικό διεθνή πλέον εμβέλεια και κυριάρχησε σ' όλες τις μετέπειτα ιστορικές αναφορές.

 

C. Fauriel, Chants populaires de la Grece moderne, Παρίσι 1824-25, Τόμος Α΄, σ. 277-8

Το σύμβολο της Φιλικής Εταιρίας

Ίδρυση: 14 Σεπτεμβρίου 1814

Έδρα: Οδησσός, Κωνσταντινούπολη μετά το 1818

Περιοχή δράσης: Ελλαδικός χώρος και Μολδοβλαχία

Γενικός Έφορος: Αλέξανδρος Υψηλάντης,

Δημήτριος Υψηλάντης (μετά από τη φυλάκιση του Αλέξανδρου Υψηλάντη)

Μήνυμα: Ελευθερία ή Θάνατος

 

Σημαντικά πρόσωπα

Εμμανουήλ Ξάνθος

Νικόλαος Σκουφάς

Αθανάσιος Τσακάλωφ

Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος

ΤΟ ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ

Για ποιον κεντάς το φλάμπουρο;

μην το κεντάς για μένα;

Θέλει σπαθί το φλάμπουρο

κι εσύ σπαθί δεν έχεις.

Πάω για να ζωστώ σπαθί

και κοφτερό μαχαίρι,

για να κρατώ περήφανα

το φλάμπουρο στο χέρι

 ΦΑΡΜΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΜΟΝΗ ΣΕΚΟΥ 1821

Φ