Proteini 4 b2021

- Enzimi su katalizatori kemijskih reakcija u biološkim sustavima; najčešće su proteini

- Enzimi - skupine - podskupine

- globularni proteini

- složeni proteini sadrže neproteinski dio

- enzimi ubrzavaju spontane kemijske reakcije i snizuju energiju aktivacije

- Interakcija enzima sa supstratom ostvaruje se vezanjem supstrata u aktivno mjesto enzima, pri čemu nastaje kompleks enzim-supstrat

- model "ključa i brave"

- u ljudskom organizmu optimalna temperatura je 37⁰C za rad enzima, a pH vrijednost je neutralna osim u želudcu gdje je 1,5-2,5

-enzimska aktivnost se usporava inhibitorima

---ireverzibilni inhibitori(vežu se kovalentnim vezama za enzim i blokiraju njegovu aktivnost)- živčani bojni otrovi

---reverzibilni inhibitori(cine enzim trenutno nesposobni)

-alkoholizam-antabus(liječenje)

Sekundarna struktura proteina

Vodikove veze izmedu C=O i N-H

2 osnovna tipa: Alfa-uzvojnica (nju stabiliziraju vodikove izmedu karbonilnog kisikova atoma jedne i amidnog vodikova atpma druge molekule) i beta-nabrani list (stabiliziraju je vodikove izmedu C=O i N-H dvaju gotovo izduljenih lanaca)

Tercijarna struktura proteina

-cjelokupno smatanje nekog polipeptidnog

lanca

- dijelimo ih na globularne (kuglaste) i fibrilarne (vlaknaste) - stabiliziraju je nekovalentne interkacije između bočnih ogranaka aminokiselina - stabiliziraju je i kovalentne disulfidne veze nastale oksidacijom dviju tiolnih skupina smještenih u bočnim ograncima cisteina - mioglobin - prvi protein kojemu je 1957. g. određena tercijarna struktura - sastoji se od jednog polipeptidnog lanca i prostetičke skupine hem

- zadaća je mioglobina vezanje kisika, kojeg putem krvi donosi hemoglobin, i njegovo skladištenje

- metaloproteini - prijenos molekula

- citokromi - proteini s hemom

-vrste A,B,C

Kvaterna struktura proteina

Vise polipeptidnih lanaca (podjedinica)

 - nacin na koji su povezani (nekovalentna djelovanja)

Hemoglobin

 - 4 podjedinica (2 alfa i 2 beta lanca) i 4 molekule hema

- prijenos kisika od pluca do tkiva, preuzima ga mioglobin (obje makromolekule imaju hem), na hemoglobin se moze vezati CO

Nukleinske kiseline

- prirodni polimeri građeni od nukleotida kao monomera

- dvije osnovne skupine nukleinskih kiselina su: deoksiribonukleinske kiseline(DNA) i ribonukleinske kiseline(RNA)

- podjedinice nukleotida su: monosaharid pentoza, heterociklička baza i fosforna kiselina

- D-riboza -> RNA

-2-deoksi-D-riboza -> DNA

- heterocikličke baze: pirimidinske (citozin, uracil, timin) i purinske (adenin, gvanin)

- timin-> samo DNA

-uracil-> samo RNA

- nukleozid nastaje povezivanjem molekule šećera s purinskom ili pirimidinskom bazom

- nukleotidi su esteri nukleozida i fosforne kiseline

- fosfoesterska veza

- model dvostruke uzvojnice molekule DNA-> dva polinukleotidna lanca namotani poput dvostruke uzvojnice oko zajedničke osi

- komplementarne baze( A-T i G-C)

- purinska baza se uvijek sparuje s točno određenom pirimidinskom bazom

- molekule RNA se sastoje od jednoga polinukleotidnog lanca

- vrste RNA: mRNA (glasnička), tRNA (transportna), rRNA (ribosomska)

- u molekuli RNA komplememtarne baze su A-U i G-C

FIZIKALNA SVOJSTVA PROTEINA

-cvrsto agregacijsko stanje

-visoko taliste

-topljivi u vodi

PRIMARNA STRUKTURA

-slijed aminokiselina povezanih peptidnim vezama

-da bi se odredila primarna struktura proteina potrebno ga je pocijepati na peptidne fragmente pri cemu se hidroliziraju peptidne veze

-razdvajanje se odvija kemijskim putem ili upotrebom probavnih enzima

-primarna veza prvo je odredena je inzulinu

               Funkcija proteina

-polipeptidi

-inzulin regulira razinu secera u krvi (nedostatak: dijabetes), primarna struktura

-sekundarna struktura (alfa i beta uzvojnice): alanin, izoleucin, glutamin

-tercijarna struktura(globularni i fibrilarne)

globularni: hemoglobin, enzimi, mioglobin (vezivanje kiska kojeg donosi hemoglobin)

fibrilarni: kolagen i keratin

hem- prosteticka skupina proteina=citokrom sudjeluje u oksidaciji

-bioloska aktivnost proteina odredena je bioloskom konformacijom proteina, narusavanje prirodne konformacije=denaturiranje proteina

kvartarna: hemoglobin